Komórki macierzyste co to jest?

Skąd się biorą komórki macierzyste?
Czym różnią się komórki macierzyste od innych?

Większość komórek naszego ciała ma ściśle ustalony czas życia - dzielą się określoną ilość razy, po czym umierają i są zastępowane nowymi. Komórki macierzyste różnią się od pozostałych trzema podstawowymi właściwościami.

Po pierwsze, komórki macierzyste przez długi czas zachowują zdolność do podziałów i odnowy własnej tkanki, po drugie - są niewyspecjalizowane, a po trzecie - mogą zapoczątkować populację wyspecjalizowanych komórek w procesie specjalizacji, nazywanym różnicowaniem.

Zwykłe komórki ciała specjalizują się w pełnieniu określonej funkcji w organizmie (np. czerwona krwinka w przenoszeniu cząsteczek tlenu, a komórka nerwowa w przewodzeniu sygnałów) i mogą jedynie dawać komórki potomne identycznego rodzaju. Komórki macierzyste nie mają przypisanej funkcji - "czekają" na sygnały decydujące o tym, w jaką komórkę mają się przekształcić po podziałach komórkowych (w przypadku braku takich sygnałów, dają potomne komórki macierzyste).

Istnieją dwie podstawowe grupy komórek macierzystych: embrionalne i dorosłe. Te pierwsze uzyskuje się na dwa sposoby: z embrionów niewykorzystanych do zapłodnienia in vitro, przekazanych do badań naukowych albo za pomocą klonowania terapeutycznego (wstawienia materiału genetycznego z komórki ciała pacjenta do komórki jajowej dawcy). W ciągu pół roku z wyjściowych 30 komórek pobranych z określonego miejsca embrionu w stadium przedimplantacyjnym (blastocysty składającej się z ok. 100 komórek) można w pół roku wyhodować miliony embrionalnych komórek macierzystych.

Dorosłe, inaczej somatyczne komórki macierzyste, występują w wykształconych już tkankach. Do narządów, w których stwierdzono ich istnienie, należą: mózg, szpik kostny, krew obwodowa, naczynia krwionośne, mięśnie szkieletowe, skóra i wątroba. Zawsze jednak komórki macierzyste stanowią bardzo niewielki odsetek danej tkanki. Naukowcy są zdania, że tkwią w określonej części tkanki i mogą tam pozostawać całymi latami, czekając, aż w którymś momencie będą potrzebne do odbudowy miejsc zniszczonych w wyniku urazu czy choroby lub po prostu wymagających wymiany "ze starości". Nie wiadomo, czy pochodzą od embrionalnych komórek macierzystych, czy powstają w inny sposób, ani co powoduje, że pozostają komórkami niewyspecjalizowanymi, skoro wszystkie inne otaczające komórki różnicują się.

Wyizolowane komórki macierzyste jednego i drugiego rodzaju hoduje się w laboratoriach. Po wielu latach udało się już całkiem dobrze opracować metody wydajnej hodowli embrionalnych komórek macierzystych, natomiast dorosłych komórek macierzystych nie udaje się jeszcze hodować.

Naukowcy nie tylko muszą się nauczyć hodować dorosłe komórki macierzyste - potrzeba też, by lepiej zrozumieli mechanizm ich powstawania i, co najważniejsze, dowiedzieli się, jak przekształcać wszelkie komórki macierzyste w inne rodzaje komórek. Dopiero wtedy będzie można poważnie zacząć myśleć o możliwości wszczepiania ich pacjentom oraz opracowywać metody, dzięki którym komórki macierzyste zintegrują się z otaczającą tkanką i będą prawidłowo funkcjonować w organizmie biorcy do końca jego życia.

Marta Żylicz

Autorka jest absolwentką biotechnologii na UW i studiów tłumaczeniowych na Uniwersytecie Jagiellońskim, tłumaczy artykuły dla "Świata Nauki", najbardziej interesuje się genetyką


Więcej... http://supermozg.gazeta.pl/supermozg/1,97454,6239091,Skad_sie_biora_komorki_macierzyste_.html#ixzz1CUvNyQVx